Krukgewichten 1 POND # deze pagina toont 5 gewichten.

254


Krukgewicht 1 POND Amsterdam voormetriek, gewone weging

Voor meer en grotere foto's klik op het gewicht  ►  ►  ►  ►  ►

Aantal ijken: 01
Op de schouder van het gewicht staat aan één kant van de
krukt het jaartal 1797.
Op de schouder aan de andere kant van de kruk staat:
Twee keer het ijkmeesterteken van ijk- en justeermeester Johan Everwijn Glimmer, het stadswapen van Amsterdam en in het midden | die daarmee aangeeft dat het om een Nederlandse ponden gaat.
Op de romp zijn vijf gegroefde ringen aangebracht.

IJk- en justeermeester
Johan Everwijn Glimmer, benoemd 24 juni 1790, op recognitie van 25 gulden per jaar; ontslagen (om politieke redenen) 11 april 1798. Hersteld 24 september 1798, overleden op 74 jarige leeftijd 16 juli 1817.

Opmerking
'Het dubbel afgeslagen merk van de stadsijker'
In het boek 2000 jaar gewichten in de Nederlanden op blz. 146 en 147 staat: 'Aan de bewaard gebleven gewichten kunnen we eerst na de invoering van het metrieke stelsel zien of ze voor fijne weging geijkt waren, immers in de periode 1820-1870 (noot: dat gebeurde vanaf 01-01-1820 tot 01-01-1870) werd op gewichten voor fijne weging het merk van een arrondissementsijker tweemaal afgeslagen'.

Er wordt nogal eens gedacht dat het dubbel afgeslagen merk van de ijkers van het Amsterdams koper- en het Brabants kopergewicht op Amsterdamse krukgewichten in de voormetrieke periode (dus vóór 1820), betekent dat dergelijke gewichten geijkt zijn voor de fijne weging. Conservatoren van de Internet Musea www.muntgewicht.nl  Ritzo Holtman – www.goud en zilverweging.nl Huib Tieleman en www.oudegewichtjes.nl Gerard Warburg delen deze gedachte niet. Holtman merkte op 06-11-2016 terecht op dat in Amsterdam, naast het Amsterdams pond voor gewone weging, ook het Troois pond specifiek voor fijne weging in gebruik was. Waarbij voor beide soorten gewichten verschillende ijkmeesters waren aangesteld. Het Amsterdams pond was dus voor gewone weging; het Troois pond voor fijne weging.

Aannemelijk is dat wanneer er genoeg ruimte op de schouder van het handelsgewicht (gewone weging) aanwezig was, aan beide zijden van de massa aanduiding het merk van de stadsijker werd afgeslagen.
Op de kleinere krukgewichten vanaf een half pond of lichter was de ruimte op de schouder beperkt en werd alleen de massa en één keer het merk van de stadsijker afgeslagen. Soms ook alleen het merk van de stadsijker en de jaarletter, dus zonder vermelding van de massa.


        
                  Vijf pond               1/2 pond                  1/4 pond.

Bijzonderheden
> Het omschreven gewicht vormt samen met de hieronder genoemde gewichten
   één bijzondere serie van 1 tot 5 pond. Sinds 1797 het jaar dat deze gewichten
   werden geijkt door ijk- en justeermeester Johan Everwijn Glimmer zijn deze
   gewichten bij elkaar.

   5 POND volgnr. 250
   4 POND volgnr. 251
   3 POND volgnr. 252
   2 POND volgnr. 253
   1 POND volgnr. 254

Foto's J.C.R. Salm
 

4 afbeeldingen
263


Krukgewicht 1 POND Arnhem voormetriek, gewone weging

Voor meer en grotere foto's klik op het gewicht  ►  ►  ►  ►  ►

Aantal ijken: 01
In het midden van de kruk zit in de bovenkant een rond putje. Op de schouder van het gewicht staat aan één kant van de kruk: | Hiermee wordt aangeven dat het om een gewicht van 1 pond gaat. 
Op de schouder aan de andere kant van de kruk staat :
> De dubbel koppige adelaar, het stadswapen van Arnhem
> De hoofdletter A van de stad Arnhem
> 87 = 1787
> Op de romp zijn zes gegroefde ringen aangebracht.

In de grondplaat van het gewicht is één grote vierkante justering door middel van lood aangebracht.

Bijzonderheden
zie ook Meten en Wegen september 1994 no. 87 pagina 2055 en 2056.

Foto's J.C.R. Salm
 

6 afbeeldingen
264


Krukgewicht 1 POND Hoorn voormetriek, gewone weging

Voor meer en grotere foto's klik op het gewicht  ►  ►  ►  ►  ►

Aantal ijken: 13
Op de schouder van het gewicht staat aan één kant van de kruk: 
De hoorn, het stadswapen van Hoorn hiermee wordt aangegeven dat het hier om een
gewicht van Hoorn gaat en
De hoofdletters C en D

Op de schouder aan de andere kant van de kruk staat: in hoofdletters E B C op de romp is het volgende aangebracht het wapen van Hoorn
 en de hoofdletters D E F G H J K L 13 x ononderbroken geijkt vanaf 1769 - 1819



Op de romp zijn negen gegroefde ringen aangebracht.
In de grondplaat van het gewicht is één grote vierkante justering door middel van lood aangebracht.

Bijzonderheden
zie ook Meten en Wegen september 2009 no. 147 pagina 3494.

Foto's J.C.R. Salm

6 afbeeldingen
265


Krukgewicht van 1 POND Groningen voormetriek, gewone weging

Voor meer en grotere foto's klik op het gewicht  ►  ►  ►  ►  ►

Aantal ijken: 04
Op de schouder van het gewicht staat aan één kant van de kruk: 71 (1771)
Op de schouder aan de andere kant van de kruk staat: Het stadswapen van Groningen.
Op de romp zijn de jaartallen (1) 8 1 7 (1817), 9 (1819) en de elf gegroefde ringen aangebracht.

IJk- en justeermeester
Willem Liefsting, indienst 1738 tot 1779.

Bijzonderheden
Voor 1750 gebruikte men in Groningen ten teken van goedkeuring van het gewicht jaarletters. Het is tot op heden (nog)niet bekend welke jaarletter bij welk jaar hoort. Vanaf 1750 werd het jaar van goedkeuring in cijfers vermeld. Men deed dat meestal met de laatste twee cijfers van het desbetreffende jaar. Voorbeeld 1750 werd afgeslagen met 50 (heel soms in een opeenvolgende jaarreeks alleen het laatste cijfer zie dit gewicht.

Foto's J.C.R. Salm
 

4 afbeeldingen
271


Krukgewicht van 1 POND  Arnhem voormetriek, gewone weging

Voor meer en grotere foto's klik op het gewicht  ►  ►  ►  ►  ►

Aantal ijken: 01
Op de schouder van het gewicht staat aan één kant van de kruk: De dubbel koppige adelaar, van het stadswapen van Arnhem, in een wat gestileerde vorm
Op de schouder aan de andere kant van de kruk staat: 43 = 1743
Op de romp zijn vijf gegroefde ringen aangebracht en de eigendomsletters DH aangebracht.

Foto's J.C.R. Salm

4 afbeeldingen