Druppelknopgewichten 1820-1912

In de periode 1820 tot kort na 1870 werd er een speciaal model knopgewichten vervaardigd, de druppelknopgewichten.
Ze werden geproduceerd van ongeveer 1847 tot 1875. Een druppelknopgewicht is een Nederlands metriek gewicht met een druppelvormige knop. Het model was nog niet voorgeschreven, zodat er zowel taps toelopende als cilindrische uitvoeringen met een aan het gewichtlichaam vastgegoten knop voorkomen.

De term druppelknopgewicht werd bedacht door de gewichtenverzamelaar Ad van Diest. Hij schreef in 1975 in het kwartaalblad Mededelingen van de Vereniging van Verzamelaars van Maten en Gewichten (VVMG) als eerste over ‘gewichten met een lange slanke hals met een druppelvormige knop’. In 1976 publiceerde Van Diest een tweede artikel over zoals hij ze toen noemde: druppelknopgewichten, met foto’s van statige messing gewichten met een druppelvormigeknop. Daarmee werd het druppelknopgewicht voor altijd uit de anonimiteit gehaald.

Druppelknopgewichten werden gefabriceerd in Amsterdam, Arnhem, Groningen, Leeuwarden, Sneek en Utrecht gedurende twee ijkwetperiode ’s; in de periode 1820 -1870 werden druppelknopgewichten vervaardigd met een massa van 10, 5, 2, 1 NEDERLANDS POND KIL, 5, 2, 1 NEDERLANS ONS, 5, 2, 1 NEDERLANDS LOOD, 5, 2 en1 NEDERLANDS WIGTJE en gebruikt voor gewone en voor fijne weging. In de periode 1870-1912 werden druppelknopgewichten vervaardigd met een massa van 5, 2, 1 KILOGRAM,
5, 2, 1 HEKTOGRAM, 5, 2, 1 DEKAGRAM, 5, 2 en 1 GRAM en  eveneens gebruikt voor gewone en voor fijne weging.
Een 10 kilogram druppelknopgewicht is in deze periode zeer waarschijnlijk nooit gemaakt.
Wel is er tot nu toe één 5 kilogram druppelknopgewicht bekend (zien? klik dan hier).

Tot 1875 werden druppelknopgewichten geproduceerd.
Na 1875 zijn tot op heden geen geijkte druppelknopgewichten met een eerste ijk van 1876 en/of later meer aangetroffen.
Het buiten gebruik raken van de druppelknopgewichten werd in gang gezet door een Inspecteur van het IJkwezen, die naar rationalisering en mechanisering van de gewichtenproductie streefde.

Druppelknopgewichten werden vervaardigd tijdens de periode waarin een justeergat / justeeropening nog niet verplicht was.
Na 1912 moesten de knop- en krukgewichten in het grondvlak van een justeergat / justeeropening zijn voorzien, met uitzondering van de knopgewichten van 2 en 1 gram.

Voor de druppelknopgewichten gold na 1912:
• Zolang ze nog de juiste massa hadden, mochten ze herkeurd worden.
• Als ze niet meer de juiste massa hadden, werden ze vanwege het ontbreken van een    
   justeergat / justeeropening bijna allemaal afgekeurd.
   Zo raakten ze in onbruik.
• Ze werden alleen nog ter herkeuring toegelaten als ze van een centrale justeeropening
   waren voorzien.

Definitie justeergat / justeeropening klik hier